ماڵی وه‌قفكراو وسامانی گشتی زه‌كاتی تێدا واجب نیه‌، ئه‌گه‌ر به‌خرێته‌ به‌رهه‌م هێنانیشه‌وه‌

ماڵی وهقفكراو وسامانی گشتی زهكاتی تێدا واجب نیه، ئهگهر بهخرێته بهرههم هێنانیشهوه

< كوردي >

شێخ موحهمهد كوڕی صالح ئهلمونهجید

—™

وهرگـێران:دهستهی بهشی زمانی كوردی له ماڵپهڕی ئیسلام هاوس

پێداچونهوهی: پشتیوان سابیر عهزیز

المال الموقوف والعام لا زكاة فيه ولو استثمر

< كردي >

الشيخ محمد بن صالح المنجد

—™

ترجمة: فريق اللغة الكردية بموقع دار الإسلام

مراجعة: بشتیوان صابر عهزیز

ماڵی وهقفكراو وسامانی گشتی زهكاتی تێدا واجب نیه، ئهگهر بهخرێته بهرههم هێنانیشهوه

ئهم پرسیاره ئاڕاستهی ماڵپهڕی ئیسلام پرسیار و وهڵام كراوه :

پرسیار : ئایا ئهو ماڵ وسامانه وهقفكراوهی كه دهخرێته بهرههم هێنانهوه زهكاتی تێدا واجب دهبێت؟ وهك ئهو پڕۆژه گشتیانهی كه حكومهت دایاندهمهزرێنێت و قازانجهكهی دهگهڕێتهوه بۆ خهزێنهی گشتی؟

وهڵام : سوپاس وستایش بۆ خوای گهوره ومیهرهبان ودروود وصهڵات وسهلام لهسهر پێشهوای مرۆڤایهتی محمدی پێغهمبهری ئیسلام و ئال وبهیت و هاوهڵ وشوێنكهوتوانی ههتا ههتایه .

ماڵ وسامانی وهقفكراو زهكاتی تێدا واجب نیه، لهبهر ئهوهی موڵكی كهسێكی دیاریكراو نیه، خرا بێته بهرههم هێنانهوه یان نهیشخرابێت، جا ئهگهر هاتوو ئهو ماڵ وسامانه وهقفكراوه خرایه پڕۆژهیهكی بهرههم هێنانهوه ئهوا قازانجهكهی لهو جێگا و كار وپرۆژانهدا خهرج دهكرێت كه كهسی وهقفكهر دیاری كردووه، وهك بهخشینی به ههژاران و نهداران و پهككهوتوان و قوتابیان و خوێندكارانی زانسته شهرعیهكان و هاوشێوهكانی، جا ههر كهسێك لهوانهی ئهو بهخشینهیان پێدراوه و ساڵی بهسهردا گهڕایهوه و ئهندازهكهشی گهیشتبوه ڕادهی ( نصاب ) یان لهگهڵ ماڵی تردا گهیشته ڕادهی ( نصاب ) ئهوا زهكاتی تێدا واجبه، چونكه ئهو ماڵه بهخشراوه ئیتر بووه به موڵكی كهسێكی دیاریكراو، و مهرجهكانی زهكاتیشی تێدا هاتوهته جێ ..

پرسیاریش كرا له زانایانی لیژنهی ههمیشهیی بۆ فهتوادان سهبارهت به : یهكێك له هۆز و قهبیلهكان ئهندازهیهك پارهیان پێكهوه نا ( كه پێی دهڵێن سندوقی هۆز ) ، بۆ ئهوهی ئهگهر پێداویستیهك یان خوێن خۆش كردنێك ڕووی كرده هۆزهكهیان لهو كاتهدا سوودی لێ ببینن و بهكاری بهێنن، ئهم پاره كۆكراوهیه له بازرگانی كردندا خرایه گهڕ، ئهو پاره و قازانجه گهڕاوهیش دیسان خرایهوه سندوقهكه بۆ پێداویستی و خوێن خۆش كردن، ئایا پارهی ئهو ( سندوقه ) دانراوه زهكاتی تێدا واجبه، وه ئایا ئهگهر بهاتایه بازرگانیشی پێوه نهكرایه زهكاتی تێدا واجبه یان نا ؟ وه ئایا ئهو هۆزه مافی ئهوهی ههیه زهكاتی ماڵ وسامانهكهی به زێر و زیوو بدات ؟

ئهوانیش له وهڵامدا ووتیان : ئهگهر بێتو ئهو حاڵهی كه باسكرا وا بێت، ئهوا ئهو ماڵ وسامانهی كه باسكراوه زهكاتی تێدا واجب نابێت، چونكه وهك ماڵی وهقفكراو وایه، ئهگهر دانرا بێت یان خرابێته بازرگانیشهوه، وه دروست نیه زهكاتی لێ دهربكرێت، چونكه ماڵێك نیه تایبهت كرا بێت به ههژارانهوه یان بهو كهسانهی كه زهكاتیان پێ دهشیت ... [ فهتواكانی لیژنهی ههمیشهی بهرگی 9/لاپهڕه 291] .

شێخ محمد بن صاڵح ئهلعوثهیمین ( ڕهحمهتی خوای لێ بێت ) لهبارهی سندوقی كۆمهڵه وجهمعیهی یهكێك له گوندهكانهوه پرسیاری لێكرا، كه دانیشتوانهكهی مانگانه بڕێك پارهی تێدهخهن، بۆ یارمهتیدانی ههژاران و ڕووداوی هاتوچۆ و خوێن خۆشكردن و قهرزدان بهو كهسانهی پێویستیان پێهتی یان بۆ پڕۆسهی ژنهێنان بۆ گهنج ولاوان ؟

بهڕێزیان له وهڵامدا ووتیان : ماڵ ودارایی ئهو سندوقه زهكاتی تێدا واجب نابێت، چونكه بهدهره لهوهی موڵكی ئهو كهسانه بێت كه پارهیان خستوهته ناویهوه، وه خاوهنێكی دیاری كراوی نیه، زهكاتیش له ماڵ وسامانێكدا واجب نابێت كه خاوهنێكی دیاریكراوی نهبێت، [مجموع فتاوى ابن عثيمين" (18/184) ] .

ههروهها دهڵێت : ماڵ وسامانی دهوڵهت دهڕواته دارایی گشتی وبهیت وئهلمالهوه، خاوهنێكی دیاریكراوی نیه، بۆیه زهكاتی تێدا واجب نابێت..

لهكۆتاییهوه دهڵێین : ماڵ وسامان ودارایی ووڵات یان به دهستهواژه شهرعیهكهی بڵێین ( بیت المال ) ههروهها ماڵی وهقفكراو زهكاتی تێدا واجب نیه، لهبهر ئهوهی خاوهنێكی دیاریكراوی نیه، جا چی خرابێته بهرههم هێنانهوه، یان نهیشخرابێته بهرههم هێنانهوه ..

خوای گهورهش زاناتره ..

سهرچاوه : ماڵپهڕی ئیسلام پرسیار و وهڵام ..