Силсилаи тарбияи фарзандон, қисми ҳаждаҳум: Ба масҷид бурдани кӯдаки ширхор, Ва дар кадом марҳилаҳо ба масҷид бурдани кӯдак кароҳат дорад?

Силсилаи тарбияи фарзандон, қисми ҳаждаҳум:

Ба масҷид бурдани кӯдаки ширхор, Ва дар кадом марҳилаҳо ба масҷид бурдани кӯдак кароҳат дорад?

سلسلة تربية الأولاد, القسم الثامن عشر: عن أخذ الولد إلى المسجد و متى يكره ذلك

< الطاجيكية – Tajik - Тоҷикӣ >

Таҳия: Ҳақназаров Тоҳир

إعداد: حقنظراو طاهر

—™

Силсилаи тарбияи фарзандон, қисми ҳаждаҳум:

Ба масҷид бурдани кӯдаки ширхор, Ва дар кадом марҳилаҳо ба масҷид бурдани кӯдак кароҳат дорад?

Зан вақте хоҳад барои намози ҷамоат ба масҷид би­ра­вад, ӯро ҷоиз аст дар сурати рағбат доштан кӯдаки ширхори хешро ҳамроҳи худ ба масҷид бибарад, ба шарте ки шавҳа­раш ба ӯ иҷозат диҳад, чунонки дар ривоят омадааст: «Чу­нин заноне, ки бо ҷамоат намоз мехонданд, Расули Худо (с) намозро кӯтоҳ мехонданд ва ба он зиёд тӯл намедоданд, ба хотири меҳр варзидан ба кӯдак ва пешгирӣ аз парешониву душворӣ, ки дар асари гиряи кӯдаки ширхор барои модараш пеш меомад».

Абдурраззоқ аз ибни Ҷурайҳ,ӯ низ аз Ато (р) ривоят на­муда, ки гуфтааст: «Расули Худо (с) фармуданд: «Ҳангоми на­моз гузоридани ҷамоат гиряи кӯдакро, ки мешунавам, на­мозро сабук ва кӯтоҳ мехонам аз тарси ин ки мумкин аст гиряи кӯдак модарашро дучори парешонӣ ва ташвиши хотир кунад».[1]

Боз ривоят шудааст: Рӯзе Расули Худо (с) дар намози субҳ сураҳои «Фалақ» ва «Нос»-ро хонданд. Вақте ки салом доданд, ҳозирон арз карданд: «Эй Расули Худо (с), намозро кӯтоҳ хондед! Он ҳазрат (с) фармуданд: «Садои гиряи кӯда­керо шунидам, тарсидам, ки модарашро дучори нороҳатӣ ва парешонӣ кунад».

Косонӣ дар «Ал-Бадоеъ» ба мазмуни ин ҳадис равшанӣ андохта гуфтааст: «Ин ҳадис ишора ба он дорад, ки «лозим аст имом риояи ҳоли афродеро, ки пушти сари ӯ намози ҷа­мо­ат мехонанд, бинамояд ва тардиде нест, ки риоя намудани ҳоли намозгузорон мӯҷиби афзоиши афроди ширкаткунанда дар ҷамоат мегардад ва чунин коре низ барои имом мустаҳаб мебошад».

Анас ибни Молик (р) гуфтааст: «Расули Худо (с) вақте садои гиряи кӯдаки ширхореро, ки модараш ҳамроҳи худ ба масҷид оварда буд, мешуниданд, дар намози ҷамоат сураи кӯ­тоҳе ва ё миқдори каме аз Қуръонро мехонданд».[2]

Боз аз Анас (р) ривоят шуда, ки Пайғамбар (с) фарму­данд: «Бегумон, ман вақте дохили намоз мешавам, мехоҳам онро тӯлонӣ бихонам, аммо ба маҳзи ин ки садои гиряи кӯ­дакро мешунавам, намози худро кӯтоҳу мухтасар менамоям ба хотири ин ки медонам дар асари гиряи кӯдаки ширхор мо­дараш ба ваҷду изтироб меафтад».[3]

Ривоят шудааст: «Расули Худо (с) дар ҳоле ки дар намоз буданд, нидои кӯдакеро шуниданд, пас намозашонро мухтасар хонданд ва мо дарёфтем, ки он ҳазрат (с) ин корро ба хоти­ри меҳр варзидан нисбат ба кӯдаке анҷом доданд, ки медонис­танд модараш пушти сари Ӯ намози ҷамоат мехонад».[4]

Дар кадом марҳилаҳо ба масҷид бурдани кӯдак

кароҳат дорад?

Бояд донист, дар марҳилае бурдани кӯдак ба масҷид ка­роҳат дорад, ки ба ӯ омӯхта нашудааст, ки чӣ гуна пеши пе­шобу мадфуъ (ахлот)-и худро бигирад. Ин дарвоқеъ марҳа­лае аст, ки кӯдак қодир набошад худаш барои қазои ҳоҷат мустақилан ба ҳоҷатхона биравад ва ҳамчунин натавонад худро ба яке аз волидайни хеш бирасонад, ки ӯро барои қа­зои ҳоҷат ба ҳоҷатхона бибаранд. Пас набояд падару модар чунин кӯдакеро ҳамроҳи худ ба масҷид бибаранд ва ҳатто Расули Худо (с) хитоб ба падарону модарон фармудаанд, ки кӯдаки хешро дар ин марҳала (дар ғайри ҳолатҳои изти­ро­рӣ) ба масҷид набаранд, чунончи ривоят шудааст, ки фар­муданд:

«Аз бурдани кӯдакони худ ба масҷидҳо иҷтиноб кунед».[5]

Парастории кӯдак ҳаққи модар аст, Ва сарварӣ ва идораи хона ҳаққи падар аст

Тарбияи кӯдакон ва таваҷҷӯҳ бар онон дар даврони хурдсолӣ ҳамон чизе аст, ки дар фиқҳи Ислом ба ҳизонат машҳур мебошад. Табиист, ки занон барои анҷоми ин амри муҳим аз мардон тавонотар ва шоистатар мебошанд ба хо­тири ин ки занон бар фитрати утуфату меҳрубонӣ ва сабру бурдборӣ бештар офарида шудаанд, ки ҳамин хусусиятҳо ононро бар мардон дар масъалаи тарбияву парвариши хурд­солон муқаддам доштааст. Табиӣ аст, ки модар бар падар ва бибӣ бар бобо муқаддам мебошад. Чунонки ривоят кар­даанд: Зане назди Расули Худо (с) омада гуфт: «Эй Расули Худо (с)! Ин кӯдак дар шиками ман ба вуҷуд омадаву рушд намудааст, аз пистони ман шир хӯрдааст, оғӯшам низ ма­ҳал­ли парвариши ӯ буда, вале падараш маро талоқ дода ва акнун мехоҳад ин кӯдакро аз ман бигирад ва назди худ бибарад!» Расули Худо (с) фармуданд: «Ту барои ӯ шоистатарӣ, мо­доме ки шавҳар накардаӣ».[6]

Сарварӣ ва идораи хона ҳаққи падар аст

Раҳбарӣ ва сарпарастии хона, Назорат ва зери назар ги­рифтани фарзандон, фароҳам намудани амри таълиму тар­бия, масоили марбут ба масъулиятҳои зиндагӣ ва таъйини машғулиятҳову ҳирфаҳои иҷтимоии онон бар ӯҳдаи мард мебошад. Ҳамчунин умури қазоӣ, иҷрои аҳком ва қонунҳои диниву фиқҳӣ дар дасти мардон аст, чун мардон ба хотири хусусиятҳои фитрии мардона барои анҷоми чунин корҳое аз занон тавонотаранд, зеро ба таври фитрӣ дар баробари сах­тиҳову мушкилиҳои зиндагӣ аз қудрату шиддат ва суботу истиқомати бештаре бархӯрдоранд ва аз ин назар бар занон муқаддам мебошанд. Дар ин робита, метавон барои огоҳии комил бар масоиле, ки марбут ба занону онҳое, ки ихтисос ба мардон доранд, ба китобҳои мӯътабари фиқҳӣ ва аҳволи шахсӣ муроҷиат намуд.